Soms is angst goed. Het is een normale, nuttige reactie op uitdagingen en gevaar. Bij sommige mensen houden angstaanvallen echter dagen, weken of zelfs maanden aan. Dan praten we over een gegeneraliseerde angststoornis.

Wat is angst?

Vele duizenden jaren is het menselijk lichaam geconditioneerd om bij dreiging snel te reageren met angst. Deze vecht-of-vluchtreactie bereidt het lichaam voor om sneller, slimmer of sterker te zijn dan de tegenstander. Bij matige angst kunt u veel beter handelen. Daarom denken veel mensen dat ze onder stress beter functioneren.

Wat is een gegeneraliseerde angststoornis?

Als u lijdt aan een gegeneraliseerde angststoornis is uw lichaam niet in staat deze reactie stop te zetten als de dreiging voorbij is en ziet het dagelijkse gebeurtenissen als levensbedreigend. U krijgt al hart­kloppingen bij het idee aan een rekening die u verwacht. U transpi­reert hevig en wordt zeer nerveus als u een kamer vol vreemden bin­nen moet gaan. En soms is er niet eens een duidelijke oorzaak voor uw angstgevoelens. Uw hersenen gaan lijken op die van iemand die in oorlogsgebied woont en bij wie neurotransmitters en de stof gamma­arninoboterzuur (GABA) in de hersenen niet correct meer werken. Aanvallen van ongegronde angst kunnen enkele ogenblikken tot zelfs jaren duren.

Klassieke symptomen van een angststoornis zijn hardnekkige onheilspellende gevoelens en obsessieve gedachten, pijn op de borst, concentratiestoornissen, nervositeit, trillen, transpireren, droge mond en opvliegers. Uit twee­lingonderzoek is gebleken dat er bij een derde van de gevallen een genetische oorzaak is. Als een ouder, broer of zus het heeft, hebt u meer kans het ook te krijgen. In twee derde van de gevallen ontstaan gegeneraliseerde angststoornissen door aangeleerd gedrag. Meestal beginnen de klachten op een leeftijd van 20 tot 35 jaar.

Angststoornis behandeling: hoe een angststoornis genezen?

De helft van de patiënten knapt bij goede behandeling binnen drie weken op. En 75% voelt zich na negen maanden stukken beter.

Het soort behandeling dat u nodig hebt hangt af van de ernst van uw klachten. Als deze uw leven niet al te zeer beïnvloeden, kunt u beginnen met niet-medicamenteuze opties. Veel anxiolytica (anti­angstmiddelen) hebben bijwerkingen en u kunt er afhankelijk van worden. Daarom is het vaak beter ze als tweede keus te beschouwen.

Angststoornis medicatie

Anxiolytica is de medische term voor angstremmers. Er zijn heel verschillende angstremmende middelen, die elk heel anders werken.

Dit zijn:

• benzodiazepinen
• serotonineheropnameremmers
• tricyclische antidepressiva
• MAO-remmers
• bètablokkers
• antipsychotica

Benzodiazepinen als anxiolyticum 

Kern: (o.a.} …-zepam.

• alprazolam (Xanax)
• bromazepam (Lexotanil)
• diazepam (Valium)
• lorazepam (Temesta)
• oxazepam (Seresta)

Vanwege het ontstaan van verslaving, worden anxiolytica liever niet Ianger dan twee maanden toegepast. En ook dan moet het gebruik langzaam worder vermin­derd.

Als de stoornis echter de meest eenvoudige taken onmogelijk maakt, is een krachtige aanpak nodig. Een combinatie van medicatie en gedragstherapie is vaak extra effectief. Welke behandeling u ook kiest, stop er niet te snel mee; uit onderzoek is gebleken dat twee derde van de mensen die slechts zes weken werden behandeld een terugval kre­gen, en de helft had extra medicijnen nodig.

Psychotherapie

Psychotherapie is een van de beste opties om u te helpen met de buittenwereld om te gaan. Met name cognitieve gedragstherapie is nuttig bij gegeneraliseerde angststoornis. Twee onderzoeken uit midden jaren ’90 hebben aangetoond dat deze benadering dezelfde gunstige hersenveranderingen teweegbrengt als het gebruik van Prozac, dat vaak bij deze stoornis voorgeschreven wordt. U leert verbanden leggen tussen wat u denkt en wat u voelt.

Mensen met chronische angst zijn vaak uiterst kritisch op zichzelf, wat de angst kan verergeren. Cognitieve therapie leert u negatieve gedachten te vervangen door constructieve, anders naar uw angst te kijken en strategieën te ontwikkelen om daar beter mee om te gaan.

Inzichtgevende therapie, ook bekend als de ‘praatkuur’, werd voor het eerst door Sigmund Freud toegepast. Er wordt heel diep gegraven in het verleden en het onbewuste. Het doel is dat u door bewustwording gaat begrijpen waar uw klachten vandaan komen. Inzicht brengt een enorme emotionele opluchting met zich mee die genezend werkt.

De arts kan ook ondersteunende psychotherapie adviseren. U weet hoe prettig een begrijpend en meelevend oor is, hoe geruststellend het is iemand te hebben die u kunt vertrouwen en die zegt dat alles weer goed komt – dat is de kern van ondersteunende psychotherapie. U gaat in therapie bij een stimulerende positieve psychiater of psycholoog die met u omgaat als een vriendelijke oom of tante. De therapeut praat de lastige hobbels met u door en laat u inzien dat alles in orde komt.