Al sinds de uitvinding van het spijkerschrift tobben mensen over haaruitval. Nu beschik­ken we voor het eerst in de geschiedenis over behandelingen die u meer zekerheid ge­ven over de toekomst van uw schedelbegroeiing.

Wat zijn de oorzaken van haaruitval?

Er zijn veel oorzaken waardoor het haar dunner wordt. De meest voor­komende is de genetisch bepaalde kaalhoofdigheid bij mannen en vrou­wen die geleidelijk voortschrijdt. De medische term is alopecia androge­netica. Dit is een algemeen voorkomende aandoening bij mannen die vaak begint tussen de leeftijd van 20 tot 30 en zich verder voortzet. Ook bij vrouwen komt het voor, al verliezen zij meestal veel minder haar dan mannen. Dit soort kaalhoofdigheid is dus genetisch bepaald.

Ook erfelijk is een gevoeligheid voor dihydrotestosteron (DHT), een hormoon dat wordt geproduceerd als testosteron in contact komt met een enzym in de haarfollikels, 5-alfa-reductase. Bij deze vorm van haaruitval verstikt DHT langzaam de haarfollikels boven op het hoofd. Men weet niet waarom de follikels aan de zijkanten en achterkant van het hoofd dit lot bespaard blijft. Hierdoor houden mannen vaak ech­ter wel een rand haar over.

Alopecia areata is ook een bekend type kaalhoofdigheid, geken­merkt door scherp omschreven kale plekken. Het is een auto-immuun­ziekte, waarbij schedelplekken zo groot als een munt plotseling volle­dig kaal worden. In 20% van de gevallen wordt aan een genetische aanleg gedacht. Haaruitval door stress, telogeen effluvium, kan wor­den veroorzaakt door ziekte, zware operatie, traumatische gebeurtenis of bevalling. Het kan drie tot zes maanden duren voor het haar begint uit te vallen (daarom wordt het verband vaak niet gelegd), maar dik­wijls groeit het na een paar maanden weer aan.

Er zijn nog andere, zeldzamer oorzaken van haaruitval. De stoornis trichotillomanie wordt gekenmerkt door een onbedwingbare impuls haren uit te trekken. Tractie-alopecia wordt veroorzaakt door te strak getrokken paardenstaart of vlechten, waardoor het haar bij de wortel wordt uitgetrokken. Ringworm is een schimmelinfectie, waardoor de hoofdhuid schilferig wordt en het haar afbreekt. Voedingstekorten kunnen ook haaruitval veroorzaken, evenals bepaalde medicijnen en chemotherapie. Voor al deze aandoeningen geldt dat het haar weer te­rugkomt als het probleem wordt aangepakt.

Haaruitval behandelen: hoe haaruitval tegengaan?

Eerst vindt lichamelijk onderzoek plaats om een eventuele onderlig­gende aandoening uit te sluiten, vooral als het gaat om plotselinge haaruitval. Als de oorzaak een medisch probleem is en het wordt aan­gepakt, groeit het haar weer aan. Voor andere soorten haaruitval zijn er vele behandelopties. Alopecia androgenetica reageert vaak op lokale en bij mannen ook op orale medicatie. Als het resultaat hiervan onbevredigend is, kunt u eventueel haartransplantatie overwegen. In geval van ringworm wordt de kwaal met behulp van antischimmelcrèmes bestreden. Alopecia areata kan behandeld worden met cortisoncrèmes en injecties of orale cortisonen. En voor direct resultaat kunt u kiezen voor een pruik of haarstuk.

Medicatie: beste middelen tegen haaruitval?

Er is nu een aantal middelen op de markt of op komst waarmee kaal-hoofdigheid kan worden behandeld. Het eerste is lokale shampoo mlnoxldll (Regaine), een zelfzorgmiddel dat zowel door mannen als vrouwen gebruikt kan worden. Het is verkrijgbaar in twee sterktes – een concentratie van 2% en 5% (met de 5%-oplossing zou er meer haar groeien en sneller). Minoxidil is echter geen wondermiddel. Bij ongeveer 40% van de mensen die het een jaar lang tweemaal per week opbrengen is er sprake van matige tot dichte haargroei en het werkt alleen bovenop het hoofd. U moet het bovendien levenslang blijven gebruiken. Doet u dat niet, dan valt het nieuwe haar na drie maanden weer uit. Het middel is ook erg duur.

Het tweede middel is finasteride, dat bij ons echter nog niet door de geneesmiddelencommissie is beoordeeld voor deze aandoening. Het is een oraal middel uitsluitend voor mannen. Vrouwen hebben er geen baat bij en het kan geboorteafwijkingen veroorzaken. Het blok

keert de ontwikkeling van DHT en is bij dagelijks gebruik heel effectief. Bij ongeveer 80% van de mannen wordt de haaruitval vertraagd en bij zo’n 60% begint het haar weer te groeien. Het is het meest effectief bij jonge mannen bij wie haaruitval recent begonnen is. Sommige derma­tologen zouden finasteride en minoxidil willen combineren.

Alopecia areata reageert soms op cortlsonencrèmes, -lnjedles en­ tabletten. Als ze niet werken kan uw arts dltranol (Ditranol Crème, Micanolcrème) en een 5%-oplossing van minoxidil aanraden, samen met psoraleen-ultraviolet-A-bestraling (PUVA-behandellng). Voor haaruitval bij ringworm kan een lokaal antischimmelmiddel worden voorgeschreven. Bij trichotillomanie wordt vermoedelijk begonnen met een antidepressivum als Prozac, dat obsessief-compulsief gedrag bestrijdt, en wordt psychotherapie aangeraden.