Wat is een SOA?

Bacteriën en virussen die worden overge­dragen door seksueel contact, kunnen ver­scheidene infecties veroorzaken. Gonorroe, chlamydia en syfilis zijn bacteriële infecties. Herpes en venerische wratten zijn virale infecties.

Gonorroe

Wat zijn de symptomen van Gonorroe?

• Dikke, pusachtige afscheiding uit de urethra (urinebuis).
• Branderige, frequente urinelozing.

Gonorroe wordt veroorzaakt door de bac­terie Neisseria gonorrhoea en is een vrij algemeen voorkomende ziekte. In Neder­land worden per jaar ongeveer 3500 gevallen gemeld. De ziekte komt met name voor mensen van 15 tot 29 jaar oud en wordt .elopen via seksueel contact. Gonorroe komt zowel bij mannen als vrouwen voor. Vrouwen dragen de bacterie vaak en ben dan geen klachten, tenminste niet in eerste weken tot maanden. Mannen mannen hebben vaak ook geen lachten, met name als de infectie zich vindt in de keel of het rectum.

Hoe wordt gonorroe gediagnosticeerd?

Bij mannen ontstaan de eerste verschijnselen meestal tussen de twee dagen en twee weken na blootstelling aan de bacterie. Eerst ontstaat er een prikkelen­de sensatie in de urethra (de buis die de urine vanuit de blaas buiten het lichaam brengt). Enkele uren later wordt de urinelo­zing pijnlijk en ontstaat er melkachtige afscheiding. Als de infectie voortschrijdt, wordt de pijn in de urethra meer uitgespro­ken en worden grote hoeveelheden romige, pusachtige afscheiding geproduceerd.

Bij vrouwen verschijnen de klachten soms pas na één tot drie weken. De infectie betreft meestal de baarmoederhals (cervix) en de voortplantingsorganen, maar ook de urethra kan erbij betrokken zijn. Bij sommi­ge vrouwen veroorzaakt gonorroe frequen­te, aandringende en pijnlijke urinelozing met een pusachtige afscheiding uit de vagi­na of de urethra. Bij de meeste vrouwen ech­ter zijn de enige verschijnselen een lichte toename in vaginale afscheiding en wat ont­steking die alleen bij een lichamelijk onder­zoek kan blijken. Deze verschijnselen zijn zo gering dat veel vrouwen zich niet realise­ren dat ze besmet zijn. Vaak is de enige aan­wijzing dat een vrouw gonorroe heeft, het feit dat de mannen waarmee ze seksueel contact heeft gehad de ziekte krijgen.

Bij zowel mannen als vrouwen kan rectale gonorroe het resultaat zijn van anaal sek­sueel contact met een besmet persoon of van een infectie die zich verspreidt vanuit de geslachtsorganen. Gonorroe kan dan een onprettig gevoel veroorzaken in de anus­streek of wat rectale afscheiding, maar in veel gevallen bestaan er geen verschijnse­len. Orale seks kan de oorzaak zijn van gonorroe in de keelholte met een pijnlijke keel, pijn bij het slikken en roodheid van de keel en de amandelen; ook hierbij hebben veel mensen geen klachten. Als de infectie zich uitbreidt naar het oog, kan een bind­vliesontsteking (conjunctivitis) ontstaan.

Om de diagnose gonorroe te stellen, zal de huisarts wat pus of wat van het besmette weefsel afnemen voor een kweek. Dit moet gebeuren voor het instellen van een behan­deling met antibiotica. De verschijnselen van gonorroe zijn gelijk aan die van een aan­tal andere seksueel overdraagbare aandoe­ningen, waaronder urethritis (ontsteking van de urinebuis) en cervicitis (ontsteking van de baarmoederhals) door Chlamydia, Candida of andere organismen. Vaak is een aantal verschillende infectieuze bacteriën aanwezig; deze moe­ten allemaal worden behandeld. Bij alle mensen die gonorroe hebben moet bloedon­derzoek naar syfilis worden gedaan.

Hoe ernstig is gonorroe?

Gonorroe is een acute infectie die chronisch kan worden als deze niet wordt behandeld. Bij mannen kan chronische gonorroe zich ontwikkelen tot prostaatontsteking of urinewegontsteking. Bij vrouwen kan de ziekte zich verspreiden naar de baarmoeder of eileiders waardoor een ontsteking van het bekken ontstaat; dit kan resulteren in littekenvorming in de eileiders en onvruchtbaarheid. Gonorroe kan zich ook via het bloed ver spreiden en een infectie in andere delen van het lichaam veroorzaken. Koorts, huiduitslag en gewrichtspijn en -stijfheid kunnen het resultaat zijn. Deze complicaties kunnen blijvende schade aanrichten. Infecties door gonorroe kunnen worden genezen, mits ze goed behandeld worden. Wel verschijnen er steeds meer bacteriestammen die ongevoe¬lig zijn voor sommige antibiotica.

Hoe wordt Gonorroe behandeld?

Omdat gonorroe nogal besmettelijk is, is het belangrijk dat u geen seksueel contact heeft voordat de infectie geheel is uitgeschakeld. Algemene behan­deling voor complicaties bij mannen bestaat uit zitbaden bij prostaatontsteking en bedrust, koude pakkingen en immobili­satie als de bijbal besmet raakt. Bij vrouwen

is bij infectie van de eileiders bedrust nood­zakelijk, eventueel gevolgd door een chirur­gische behandeling als dit geen resultaat oplevert. Opeenvolgende bacteriekweken uit de besmette gebieden zijn aanbevolen.

Geneesmiddelen tegen Gonorroe

Het is belangrijk dat alle seksuele partners worden onderzocht, dat bacteriekweken op de juiste manier worden afgenomen en dat alle infecties worden uitgesloten. De huisarts zal de juiste antibiotica voorschrijven. Pijnstillers kunnen worden voorgeschreven om de pijn te ver­lichten.

Chlamydia

Wat zijn de symptomen van Chlamydia?

• Pijnlijke urinelozing.
• Vaginale (bij vrouwen) of urethrale (bij mannen) afscheiding.

Genitale chlamydia-infecties bij mannen en vrouwen worden veroorzaakt door de bacterie Chlamydia trachomatis. Dit orga­nisme wordt zowel door vaginale als anale seks overgebracht.

Aanraking van het oog door een hand die vochtig is door besmette afscheiding, kan een oogontsteking veroorzaken en een moeder kan tijdens de bevalling de infectie overdragen op haar kind. Chlamydia tra­chomatis is de meest voorkomende oorzaak van blindheid over de hele wereld. Het ver­oorzaakt ernstige oogontstekingen bij kin­deren in veel ontwikkelingslanden waaron­der India, Afrika en het Midden-Oosten.

Hoe wordt Chlamydia gediagnosticeerd?

De diagnose van een genitale chlamydia-infectie kan moeilijk zijn omdat in vele gevallen, met name bij vrouwen, geen verschijnselen aanwezig zijn. Als er wel verschijnselen aanwezig zijn, dan lij­ken ze erg op die van gonorroe.

Bij mannen kan een chlamydia-infectie een branderig gevoel geven bij het plassen en een afscheiding uit de urinebuis veroor­zaken. De verschijnselen zijn milder dan bij gonorroe en kunnen één tot drie weken na blootstelling aan de bacterie verschijnen. Vrouwen kunnen een branderig gevoel heb­ben bij het plassen, een dunne vaginale afscheiding of pijn in de onderbuik, maar vaak moet een vrouw erop vertrouwen dat haar partner haar inlicht over de besmetting.

Onderzoek naar een chlamydia-infectie geschiedt door het identificeren van de bac­terie in het baarmoederhalsslijm (bij vrou­wen) of vloeistof of zaad uit de urinebuis (bij mannen). De identificatie geschiedt door een bacteriekweek of een speciale test op aanwezigheid van antistoffen.

Hoe ernstig is een chlamydia-infectie?

Vroeger werd gedacht dat chlamydia-infec­ties alleen mannen troffen; vrouwen werden als dragers beschouwd. Tegenwoordig is bekend dat chlamydia-infecties zowel bij mannen als bij vrouwen ernstig kunnen ver­lopen. Bij mannen treden ontstekingen op van de urinebuis en epididymis (bijbal), bij vrouwen van de urinebuis, baarmoederhals en andere bekkenorganen. Bij anale seks kan het organisme een ontsteking van het rectum veroorzaken. Conjunctivitis kan optreden tijdens de eerste twee weken na de geboorte; bij de pasgeborene kan zich ook een chlamydia-longontsteking ontwikke­len.

Hoe wordt Chlamydia behandeld?

Als de aanwezigheid van een chlamydia-infectie bevestigd wordt, of sterk vermoed, moeten beide seksuele partners worden behandeld, ook al hebben ze geen klachten. Anders bestaat de mogelijkheid dat ze de infectie steeds op elkaar overdra­gen.

Geneesmiddelen tegen Chlamydia

Over het algemeen wor­den bij chlamydia-infecties antibiotica voorgeschreven. De infectie moet dan bin­nen één tot twee weken verdwijnen. Als dit niet het geval is moet u weer contact opne­men met de huisarts. Hij kan dan bacterie­kweken gebruiken om de behandeling bij te sturen.

Hoe Chlamydia voorkomen?

Een monogame seksuele relatie is de veiligste weg om de ziekte te vermij­den. Het gebruik van een condoom tijdens het vrijen vermindert het risico op een chla­mydia-infectie sterk.

Syfilis

Wat zijn de symptomen van Syfillis?

Primair:

• Pijnloze zweertjes op geslachtsdelen, rec­tum, tong en lippen.

• Vergrote lymfklieren in de liezen.

Secundair:

• Huiduitslag op het gehele lichaam maar met name op de handpalmen en voetzo­len.
• Zweren in de mond.
• Pijn in botten en gewrichten.

Syfilis is een complexe ziekte die veroor­zaakt wordt door de spirocheet (een type bacterie) Treponema pallidum. Vroeger kwam de ziekte veel voor, later werd de ziekte onder heteroseksuelen zeldzamer in vergelijking met gonorroe en Chlamydia­infecties. De ziekte wordt overgebracht door geslachtsverkeer en komt het lichaam binnen via kleine wondjes in de huid of slijmvliezen. Ook kan de ziekte worden overgebracht door besmet bloed of van een moeder naar het ongeboren kind tijdens de zwangerschap.

Hoe wordt Syfillis gediagnosticeerd?

Syfilis heeft drie stadia. In het eer­ste stadium verschijnen er pijnloze zweer­tjes op de geslachtsdelen en het gebied eromheen, het rectum (met name bij man­nelijke homoseksuelen) en de mond, meest­al zo’n tien dagen tot zes weken na de besmetting. Over het algemeen zijn deze afwijkingen pijnloos. Pijn treedt op als de zweer geïnfecteerd raakt door een bacterie. De huisarts zal ook zoeken naar gezwollen lymfklieren in de liesstreek. Indien mogelijk kan een snelle diagnose gesteld worden door microscopisch onderzoek van de afscheiding uit een open zweertje. Ook bloedonderzoek is mogelijk om de aanwe­zigheid van de bacterie vast te stellen.

Het tweede stadium begint ergens tussen één week en zes maanden na het eerste sta­dium. Een rode huiduitslag kan op een wil­lekeurige plaats op de huid optreden, waar­onder de handpalmen en de voetzolen. Soms verschijnen afwijkingen op de lippen, mond, keel, geslachtsdelen en anus. Tijdens dit stadium zijn de afwijkingen van de huid en slijmvliezen zeer besmettelijk. Ook kun­nen griepachtige symptomen optreden, zoals hoofdpijn en pijn in spieren en gewrichten.

Een tussenliggende periode wordt latente syfilis genoemd; er zijn dan geen verschijn­selen aanwezig. Tijdens deze periode wordt de diagnose syfilis gesteld door speciaal bloedonderzoek. Als de ziekte niet op de juiste manier is behandeld, blijven de bacte­riën zich door het lichaam verspreiden en zal de ziekte zich weer voor gaan doen. Het laatste stadium, bekend als tertiaire syfilis, betreft een wijdverspreide infectie die meestal ernstig is. In dit stadium hebben de bacteriën zich door het hele lichaam ver­spreid en kunnen ze allerlei inwendige organen aantasten, inclusief de botten, het

hart en de hersenen. Onderzoek van rugge­mergvloeistof (liquor) kan nodig zijn om te bepalen of de hersenen ook zijn aangetast.

Hoe ernstig is Syfilis?

Syfilis kan volledig worden genezen als de diagnose vroeg wordt gesteld en de infectie op de juiste manier wordt behandeld. Als de infectie niet wordt behandeld, kan de ziekte tot de dood leiden. Als een vrouw de ziekte tijdens de zwangerschap oploopt, kan deze worden overgedragen op het ongeboren kind. Dit kan leiden tot afwijkingen bij of zelfs de dood van het kind.

Hoe wordt Syfillis behandeld?

Zowel in het primaire als het secundaire stadium is behandeling met anti­biotica de enige noodzakelijke therapie. De ziekte is tijdens deze twee stadia zeer besmettelijk, met name tijdens het secun­daire stadium. Ga geen seksueel contact aan voordat tenminste twee opeenvolgende bloedonderzoeken hebben aangetoond dat de infectie verdwenen is. Er bestaat geen vaccin tegen syfilis. Regelmatig bloedon­derzoek op gezette tijden is noodzakelijk om het effect van de behandeling te volgen.

Geneesmiddelen tegen Syfilis

Penicilline is zeer effec­tief bij de behandeling van de vroege stadia van syfilis en redelijk effectief in een later stadium. Aan mensen die overgevoelig zijn voor penicilline, kan een ander antibioti­cum worden voorgeschreven.

Genitale herpes

Wat zijn de symptomen van genitale herpes?

• Pijn of jeuk rond de geslachtsdelen (vrou­wen) of op de penis (mannen).
• Blaasjes gevuld met helder vocht (vesicu­la) of open zweertjes (ulcera).

Herpes wordt veroorzaakt door het her­pes simplex virus (HSV) en kan in het gebied rond de geslachtsdelen optreden (meestal HSV-2) of in de mond of op de lippen (meestal HSV-1, zie blz. 1310). Genitale herpes wordt overgedragen door vaginaal of anaal geslachtsverkeer. Het virus dringt het lichaam binnen door kleine sneetjes in de huid of slijmvliezen. Het kan de ogen besmetten door contact met een besmette vinger. Het komt zowel bij mannen als vrou­wen voor.

Hoe wordt genitale herpes gediagosticeerd?

Het eerste symptoom van HSV-2 is pijn of jeuk van de huid rond de geslachts­delen. Dit stadium wordt het prodromale stadium genoemd en begint twee tot twintig dagen na blootstelling aan het virus. Enkele uren tot dagen na het prodromale stadium verschijnen de zweertjes. Bij vrouwen gebeurt dit in het gebied rond de vagina, uit­wendige geslachtsorganen, billen en anus; bij mannen op penis, scrotum, billen, anus en dijen. Zweertjes kunnen aanwezig zijn, maar niet zichtbaar; bij vrouwen in de baar­moederhals, bij mannen in de urinebuis.

Tijdens de aanwezigheid van zweertjes kan het plassen pijnlijk zijn. De zweertjes beginnen als kleine, gevoelige, rode bultjes en veranderen binnen een paar dagen in met vocht gevulde blaasjes. Ze barsten dan open en vormen zweertjes waar vocht uit­komt of die bloeden. Na drie tot vier dagen

verschijnt er een korstje en genezen de zweertjes. Pijn en gevoeligheid kunnen blij­ven bestaan tot de infectie is verdwenen. Tijdens de eerste ziekteperiode kunnen er griepachtige verschijnselen optreden ­hoofdpijn en koorts – evenals gezwollen lymfklieren in de lies.

De huisarts kan de diagnose bevestigen door een kweek te verrichten uit de blaasjes of zweertjes in een vroeg stadium. Een gede­gen onderzoek naar andere seksueel over­draagbare aandoeningen is belangrijk. Meestal is naast herpes tenminste één ande­re seksueel overdraagbare aandoening aan­wezig.

Hoe ernstig is genitale herpes?

Er bestaat momenteel geen geneesmiddel of vaccin tegen herpes. Het virus blijft altijd aanwezig in het besmette gebied en wordt soms gere­activeerd, waarbij verschijnselen optreden

De ziekte is zeer besmettelijk als de zweer­tjes aanwezig zijn.

Herpes veroorzaakt over het algemeen behalve de zweertjes geen andere ernstige complicaties. Een baby kan worden besmet als hij het geboortekanaal passeert van een vrouw die op dat moment haar eerste ziekte­periode van een actieve herpesinfectie doormaakt. De frequentie van een herpesin­fectie bij pasgeborenen stijgt als ook de fre­quentie van genitale herpes bij vrouwen stijgt.

Sommige onderzoeken suggereren dat eerder doorgemaakte herpesinfecties ver­band houden met een hoger risico op baar­moederhalskanker, hoewel de mate waarin er sprake is van een verband nog onduide­lijk is. Uit de meeste resultaten blijkt dat de aanwezigheid van het humane papillo­mavirus (HPV) de grootste risicofactor is (zie Genitale wratten, blz. 1209. Alle vrouwen

die genitale herpes gehad hebben, zouden regelmatig een uitstrijkje moeten laten maken.

Hoe wordt genitale herpes behandeld?

Plaatselijke behandeling be­staat uit het droog en schoon houden van de zweertjes.

Geneesmiddelen tegen genitale herpes

Tijdens de eerste ziekte­periode draagt het antivirale geneesmiddel aciclovir bij tot een snellere genezing. Deze behandeling werkt niet preventief tegen terugkeer van de infectie. Als de infectie regelmatig terugkeert, kan een behandeling met aciclovir wel voor langere tijd worden gebruikt om het virus te onderdrukken.

Hoe genitale herpes voorkomen?

Herpes is zeer besmettelijk als de zweertjes aanwezig zijn. Heb geen seksueel contact voordat de zweertjes geheel gene­zen zijn. Het gebruik van een condoom tijdens geslachtsverkeer vermindert de kans op het oplopen van de infectie. Een mono­game seksuele relatie is de meest zekere manier om de ziekte te vermijden

Soa medicijnen kopen

Soa medicijnen kopen voor de behandeling van chlamydia, herpes, syfilis, gonorroe of genitale wratten? Veel mensen die rondlopen met een soa of de verschijnselen hebben hangen dit liever niet aan de grote klok. Het beste is uiteraard om u te laten testen bij uw huisarts of in een soa polikliniek. Veelal kan dit helemaal anoniem en stelt niet al te veel voor. Hiernaast hebt u de mogelijkheid om een soa thuis of zelf test te kopen. Bij het vaststellen van een eventuele soa kunt u bij ons soa medicijnen kopen. Wacht hier niet te lang mee, zodat de klachten en verschijnselen erger worden.